Günümüzde bilgisayarlar, cep telefonları ve diğer mobil cihazlar hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Ancak bu teknolojik konfor, bazı bedensel sorunları da beraberinde getiriyor. Özellikle ofis çalışanları ve cep telefonunu uzun süre kullanan bireylerde el ve el bileği problemleri artık ciddi bir halk sağlığı sorunu haline gelmeye başladı.
Ofis çalışanlarında el bileği ağrısı neden yaygınlaştı?
Pandemi sonrası çalışma hayatının büyük ölçüde dijital ortama taşınmasıyla birlikte, masa başında geçirilen süreler arttı. Bu yeni düzen, elin doğal hareket döngüsünü zorlayan tekrarlayıcı hareketleri beraberinde getirdi. Gün boyunca mouse, klavye ya da telefon kullanımı, elin hep aynı pozisyonda kalmasına ve uzun süreli yüklenmelere yol açıyor.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji bölümünden Prof. Dr. Bülent Özçelik’e göre, bu yüklenmeler, elini fiziksel işlerde kullanan bireylerden çok daha fazla olarak ofis çalışanlarını etkiliyor.
Teknolojik aletler ve el bileği rahatsızlıkları arasındaki bağlantı nedir?
Teknolojiye bağlı el ve el bileği sorunları; kas-iskelet sisteminin fizyolojik kullanım sınırlarının dışında yapılan tekrarlayıcı hareketlerin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.
Aşağıdaki rahatsızlıklar, sık görülen örnekler arasında yer alıyor:
- Karpal tünel sendromu
- Tetik parmak
- Ganglion kisti
- El bileği bağ zedelenmeleri
- Dirsek kaynaklı sinir basıları
- Başparmak kökü ağrısı
Bu sorunlar zamanla kronikleşerek, hastaların günlük yaşam kalitesini doğrudan etkileyebiliyor.
“Mouse Hastalığı” ya da “Telefon Hastalığı” gerçek mi?
Halk arasında giderek daha sık duyulan bu tanımlar aslında yaşanan klinik durumları oldukça doğru yansıtıyor. Özellikle "mouse kullanımı", el bileğinde bulunan küçük kemiklerin bağlar aracılığıyla zorlanmasına neden olurken; "telefon kullanımı", başparmak ve bilek çevresinde anormal yüklenmelere sebep oluyor.
Bu durumlar:
- Kalkarken el bileğine dayanıldığında oluşan ağrı
- Şınav pozisyonunda hissedilen batma
- El bileği eklem sıvısının dışarı taşarak ganglion kitlesi oluşturması
gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor.
Cep telefonu kullanımı ve başparmak sorunları
Cep telefonlarının çoğu tasarımı, başparmağın aktif kullanımı üzerine kuruludur. Hızlı yazışmalar, oyunlar veya sürekli ekran kaydırma hareketleri, başparmak köküne aşırı yük binmesine neden olur.
Bu da uzun vadede:
- Başparmak kökü ağrısı
- Kavrama zorluğu
- Eklem kısıtlılığı
gibi rahatsızlıkların ortaya çıkmasına neden olabilir.
Tetik parmak ve sinir sıkışmalarına dikkat
El parmaklarının sürekli aynı hareketlerle zorlanması, parmak tendonlarının geçtiği kanallarda tıkanmalara neden olabilir. Bu durum, sabahları artan parmak kilitlenmeleri ve ağrılı açılıp kapanmalarla karakterize tetik parmak hastalığına yol açabilir.
Benzer şekilde, masa başında dirseğin sürekli sabit tutulması, dirseğin iç kısmından geçen sinirin basıya uğramasına neden olur. Bu durum özellikle yüzük ve serçe parmakta uyuşma, karıncalanma ve ilerleyen vakalarda kas zayıflığı ile kendini gösterebilir.
Çözüm: Farkındalık, ergonomi ve kısıtlama
Teknolojik cihazların zararlı etkilerinden korunmak için tamamen uzaklaşmak mümkün değil. Ancak şu önlemlerle el ve bilek sağlığı korunabilir:
- Çalışma alanlarını ergonomik şekilde düzenlemek
- Ekipmanları (klavye, mouse, telefon tutucu vb.) doğru pozisyonda kullanmak
- Düzenli egzersiz ve germe hareketleri yapmak
- Her 30–45 dakikada bir kısa molalar vermek
- El ve bilekte ağrı, uyuşukluk ya da şişlik oluştuğunda ortopedi uzmanına başvurmak
Sonuç: Teknoloji uyumlu yaşam, bilinçli kullanımla mümkün
Evet, teknolojik gelişmeler hayatımızı kolaylaştırıyor. Ancak bu kolaylığın bir bedeli olmaması için bedenimizi de bu dönüşüme uygun şekilde korumamız şart. Özellikle genç yaşlardan itibaren doğru kullanım alışkanlıkları kazanmak, ileriki yıllarda karşılaşılabilecek el ve el bileği hastalıklarının önlenmesinde kritik rol oynar.
Unutmayın: Ağrıyı beklemeden önlem almak, tedaviden çok daha değerlidir.
