Akciğer kanseri halen en sık görülen ölüm nedenlerindendir. Erkeklerde 1. sırada yer alırken, kadınlarda da sigara kullanımının artmasıyla beraber sıklığında artış gözlenmektedir. Akciğer kanseri ile birçok risk faktörü ilişkilendirilmiş olsa da bunların en önemlisi sigara kullanımıdır. Akciğer kanseri olgularının yaklaşık %80-85’inde sigara hastalıktan sorumlu tutulmaktadır. Bu sıklıkta izlenen akciğer kanseri, en çok sigara kullanımına bağlı geliştiğinden aynı zamanda önlenebilir tek kanser türü olarak da tanımlanabilir. Göğüs Hastalıkları polikliniği bünyesinde sigara bıraktırma polikliniğimiz de hizmet vermektedir.
Akciğer kanserinin başlıca belirtileri öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı, göğüs, omuz, kol veya sırt ağrısı, kan tükürme, ses kısıklığı, yüz ve boyunda şişme, hırıltılı solunum gibi belirtilerdir. Birçok olguda öksürük erken bir belirti olmasına rağmen hastaların çoğu sigara kullandığından öksürüklerinin sigaraya bağlı olduğunu düşünerek doktora başvuruda gecikirler. Bu nedenle uzun süren (4 haftadan uzun) öksürük varlığında veya önceden var olan öksürüğün karakterinde bir değişme ortaya çıktığında mutlaka Göğüs Hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmek gerekir.
Akciğer kanserinin tanısında uygulanan başlıca yöntemler; akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi, balgam tetkiki, plevra sıvısı sitolojisi, bronkoskopi veya iğne biyopsisidir. Akciğer kanserinin tip tayin edildikten sonra hastalığın hangi aşamada olduğuna karar verilerek tedavi Göğüs Cerrahisi ve Onkoloji Kliniği ile beraber uygulanır.
Akciğer Kanseri Evrelemesi Nasıl Yapılır?
Kesin tanı konulduktan sonraki adım, hastalığın tedavisinin hangi yöntem veya yöntemler ile yapılması gerektiğini belirlemektir. Bunun için bazen daha ileri incelemeler gerekebilir.
Bunlar
- Manyetik Rezonans (Göğüs, Beyin MR)
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET)
- Ultrasonografi
- Kemik sintigrafisi
- Evreleme mediastinoskopisi’dir. (lenf bezi biyopsisi)
Akciğer Kanserinde Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Akciğer kanserinin ilk iki evresi ile 3. evredeki bazı seçilmiş hastalarda yaşam süresini uzatan en etkili tedavi yöntemi kanserli dokunun çevre akciğer dokusuyla beraber çıkarılmasıdır. Bu amaçla en sık yapılan ameliyatlar:
Lobektomi: Akciğerin bir bölümünün çıkarılması
Pnömonektomi: Tüm akciğerin çıkarılması
Bu ameliyatlar artık, giderek artan bir sıklıkta video-torakoskopi (göğüs boşluğunun video kamera yardımı ile görüntülenmesi) ile yapılmaktadır. Böylece hem ameliyat sonrası ağrı şiddeti
‘’Kansere bıçak vurulmaz” gibi dogmalara inanmayınız!
Doğrusu “Her kansere bıçak vurulmaz” şeklindedir. Bırakın bu kararı, modern tıbbın gelişmiş teknolojisi kullanılarak yapılan çok disiplinli araştırmalar sonucunda, sağlık profesyonelleri versin!
Sigara içimi, birçok kalp ve damar hastalığının yanı sıra, çoğu zaman bronş ve akciğer dokusunda geriye dönüşümsüz hasara yol açarak, kronik bronşit ve amfizem (ileri derecede nefes darlığı) gibi hastalıklara neden olur. Kişinin solunum ve egzersiz kapasitesini önemli ölçüde azaltan bu hastalıklar, erken yakalanmış olgularda en başarılı yöntem olan cerrahi tedaviyi, bu nedenle bazen olanaksız kılabilir.
Akciğer Kanseri Ve Diğer Nedenleri
Her sigara içen akciğer kanseri olmayacağı gibi, ender olarak, sigara içmeyenler de başka etkenler nedeniyle akciğer kanserine yakalanabilirler. Bu yüzden;
“Benim dedem günde 3 paket sigara içtiği halde, 95 yaşında mide kanamasından öldü” gibi çok ender rastlanan örnekler, diğer zararları düşünüldüğünde, sigara içimini hiçbir zaman meşru hale getirmemelidir.
“Sigarayı ağzına bile koymazdı ama yine de akciğer kanserine yakalandı” örneği de, sigara dışındaki diğer çevresel kanserojen etkenlerin (radyasyon, bazı kimyasallar ve petrol ürünleri vb.) yanı sıra, kişinin genetik yatkınlığının da önemli bir risk faktörü olduğunu ortaya koymaktadır.
Ailesinde, özellikle sigara içmediği halde akciğer kanseri olan kişiler, genetik açıdan daha yüksek risk taşırlar. Bu genetik yatkınlığı ortaya çıkaran testler, ne yazık ki henüz yaygın olarak kullanılamamaktadır.
Akciğer Kanserinin Başlıca Belirtileri Nelerdir?
Akciğer kanserinin belirtileri çok çeşitlidir. Üst solunum yolu veya akciğerlerin kanser dışı birçok hastalığında da görülebilen bu belirtiler, uygun ileri inceleme yöntemleri kullanıldığında, bazen altta yatan bir akciğer kanserinin erkenden ortaya çıkarılmasına yardımcı olurlar. Bu yüzden hiçbir zaman göz ardı edilmemelidirler.
Aşağıdaki şikayetlerden bir veya birkaçının varlığında gecikmeksizin bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır. Unutmayın, erken tanı hayat kurtarır!
Sık Görülen Belirtiler:
- Öksürük (Eğer daha önce de varsa, karakterinde değişiklik).
- Nefes darlığı ve/veya hırıltılı solunum.
- Kanlı balgam (çoğu kez çizgi şeklinde).
- Zatürre belirtileri: Kötü kokulu veya koyu renkli balgam, ateş, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı.
- Göğüs yan ağrısı, sırt veya omuz ağrısı.
Ender Görülen Belirtiler:
- Ses çatallanması veya kısıklığı.
- Yutma güçlüğü, lokmanın boğazda takılma hissi.
- Göz kapağı düşüklüğü, geçmeyen hıçkırık
Akciğer Kanseri Erken Evrede Nasıl Yakalanır?
Akciğer kanserinde tedavinin başarısını etkileyen en önemli etken, hastalığın evresidir (yaygınlık derecesi). Hastalığın 4 evresi vardır ve özellikle “erken” kabul azaltılmakta, hem de hastanede kalma süresi kısalmaktadır.
Hastalığın en ilerlemiş şekli olan 4. evrede ise uygulanan yöntemler genellikle destekleyici tedavi niteliğinde olup, daha çok hastanın yaşam kalitesini arttırmaya yöneliktir. Bu amaçla yapılan cerrahi veya girişimsel işlemler ise:
Göğüs boşluğunda sıvı birikiminin giderilmesi ve tekrarlamasının önlenmesi için;
- Kateter veya göğüs tüpü ile dışarıya boşaltma
- Göğüs boşluğundan karın içine “by-pass” (Şant)
- Akciğer zarının kimyasallar ile yapıştırılması
- Akciğer zarının video-torakoskopi ile soyulması
Solunum yollarındaki tıkanıklığın giderilmesi ve hava yolu açıklığının devam ettirilmesi için;
- Elektrokoter
- LASER
- Radyofrekans (RF)Trakeo-bronşial “Stent” (kafes) yöntemlerinden biri veya birkaçı uygulanabilir.
- Tümörün akciğerin bir bölümü ile birlikte çıkarılmasının uygun olmadığı bu hastalarda ek olarak ilaç (Kemoterapi) veya ışın (Radyoterapi) tedavisi tek başına veya birlikte uygulanabilir. Bu tedaviler bazı hastalara, ameliyat öncesi veya sonrası dönemde de önerilebilir.
Ameliyat Sonrası Yaşam Kalitem Nasıl Olacak? Kalan Akciğerim Bana Yetecek Mi?
Cerrahi tedavinin amacı, hastaya yeterli bir solunum ve egzersiz kapasitesi ile kabul edilebilecek kadar konforlu bir yaşam sağlamak koşuluyla, kanserli dokunun tam olarak çıkarılmasıdır. Ameliyat sonrası komplikasyonları en aza indirmek ve beklenen yaşam kalitesini en doğru şekilde tahmin etmek amacıyla, ameliyata hazırlık aşamasında aşağıdaki testlerin bazılarının veya tümünün yapılması gerekebilir.
- Spirometri (SFT)
- Kan gazları analizi
- 6 dakika yürüme testi
- Ergospirometri
- Perfüzyon sintigrafisi
- Diffüzyon kapasitesi ölçümü
- Oksijen tüketimi ölçümü
- Ekokardiyografi
- Koroner anjiyografi
Sigaradan ve dumanından uzak durunuz!