HPV ya da human papilloma virüsü, cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyonlardan biridir. HPV enfeksiyonları genellikle belirti vermez ve bu sebeple yakalanması güçtür. Düzenli muayene ve kontroller, erken tanı ve tedavi için aşıdan sonra en etkili yoldur.
HPV tanısı, standart genital muayene ve pap smear testleri yoluyla konur. HPV’nin kanser yapan (yüksek riskli) ve siğil yapan (düşük riskli) tipleri mevcuttur. Virüs bir defa alındığında büyük olasılıkla bağışıklık sistemimiz sayesinde vücuttan temizlenecektir. Ancak bazen bu temizleme gerçekleşemez ve yıllarca vücudumuzda kalmaya ve hastalık yapmaya devam eder. HPV enfeksiyonunun ilaçla tedavisi bulunmamakla birlikte bu enfeksiyonu önlemek yine de mümkündür. Yaklaşık 15 yıldır HPV enfeksiyonundan korunma amaçlı HPV aşıları kullanılmaktadır.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümünden, Prof. Dr. Behiye Pınar Göksedef, HPV aşısı hakkında merak edilen soruları cevapladı.
Kimler HPV aşısı yaptırmalı?
HPV aşılanması 11-12 yaşındaki kız ve erkek çocuklarına önerilir, ancak 9 yaşından itibaren aşılama yapılabilir. Bu yaşlarda aşılama yapılsa da gelecekte HPV enfeksiyonu ile ilişkili kanserlere karşı koruyuculuk gösterecektir. 26 yaşına kadar olan genç erişkinler önerilen yaş aralığında aşılamaya başlamamışsa, ya da başlayıp tamamlamışsa aşılanabilirler.
HPV Aşısı ne zaman ve kaç doz vurulmalı?
İlk doz 11-12 yaşlarında olmalıdır. Aşılama 15 yaş altında başlandı ise 2 doz yeterlidir. Bu dozlar 5 ay aralıklı yapılmalıdır. Ancak 15 yaş üstündeki genç erişkinlerde ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, gereken koruyuculuğu sağlamak için 3 doz yapılmalıdır.
Yetişkinler HPV aşısı yapabilir mi?
26 yaş üstündeki kişiler muhtemelen HPV enfeksiyonu geçirmiş olduklarından aşıdan az fayda görecektir. Ancak 27-45 yaş arası yeni HPV enfeksiyonu geçirme ihtimali olan kişilerde aşılama düşünülebilir. Cinsel ilişkide bulunmuş ya da daha önce HPV enfeksiyonu geçirmiş kişilerde aşılama öncesinde HPV test yapılmasına gerek yoktur.
HPV aşısı kimlere yapılmamalı?
Aşının içinde bulunan herhangi bir maddeye karşı, daha önceden hayati tehlike yaratmış allerjik reaksiyon olması halinde, mantar allerjisi varlığında ve gebelere aşı yapılması önerilmez. Şiddetli ateş varlığında da aşılama ertelenir.
HPV aşısının koruyuculu oranı nedir?
HPV aşısı, HPV ilişkili kanserlere karşı %90’nın üstünde koruyuculuk göstermektedir. Aşı olanlarda genital siğil görülme olasılığı oldukça azalmıştır. Uzun sureli takiplerde aşının koruyuculuğunun zaman içerisinde azalmadığı gösterilmiş olup, hatırlatma dozuna ihtiyaç duyulmamaktadır. Aşılanmış bireylerde yine de Rahim ağzı kanser taramasına devam edilmelidir.
HPV aşısı yan etkileri neler?
Aşıların da tüm ilaçlar gibi yan etki yapabilme özelliği mevcuttur. Bununla birlikte pek çok HPV aşısı olan kişide herhangi bir yan etki görülmemiştir. Yan etkiler genellilkle hafif şiddette olup, en sık görülen yan etki aşı yerinde ağrıdır. Özellikle genç erişkinlerde aşılama sonrası baygınlık hissi olabileceğinden aşılama sonrasında 15 dakika süreyle oturtulmalı ya da uzandırılmalıdır.
HPV aşısını nasıl temin edebilirsiniz?
HPV aşısı henüz bakanlığın aşılama takviminde yer almamaktadır. Bu nedenle çocuklarının aşılanmasını isteyen ebeveynler, ya da kendisi aşılanmak isteyen bireyler aşıyı kendi imkanları ile karşılamak zorundadır. Doktorunuzla aşı ile ilgili danışma ve bilgilendirme sonrasında doktor reçetesi ile eczaneden elde edebilmek mümkündür.
